Etap I – Program roku rozwojowego Łódzkiej Szkoły Gestalt. Rok Rozwojowy w Łódzkiej Szkole Gestalt jest pierwszym etapem czteroletniego kursu psychoterapii. Etap I ma charakter doświadczeniowy i polega na pracy własnej w procesie grupowym.
Program zajęć
1. Grupa otwarcia: trening interpersonalny z elementami psychoedukacji i integracji wprowadzający w filozofię myślenia Gestalt (40 h)
Trening interpersonalny to szczególne doświadczenie procesu grupowego, którego celem jest integracja, obserwowanie siebie w relacjach z innymi Uczestnikami, badanie swoich odczuć w różnych rodzajach i fazach kontaktu (w tym także w oporze), otrzymywanie informacji zwrotnej od innych osób, eksperymentowanie w bezpiecznych warunkach z wchodzeniem w głębszy kontakt, dzielenie się osobistymi przeżyciami, budowanie więzi. Trening zawiera elementy psychoedukacji mającej na celu trenowanie sposobu komunikacji, która umożliwia nawiązanie kontaktu z drugą osobą. Jest to niejako nauka języka, którym przez najbliższe miesiące Uczestnicy będą się ze sobą porozumiewać tak, aby doświadczyć jak najpełniej i z największą możliwą świadomością procesu grupowego. Zajęcia są również poświęcone poznaniu się Uczestników i wstępnej integracji grupy.
Podczas zajęć poza doświadczaniem procesu grupowego dowiesz się:
– jak się komunikować wprost
– jak udzielać informacji zwrotnej
– jak wyrażać swoje potrzeby i oczekiwania w sposób precyzyjny i z zadbaniem o granice własne i drugiej osoby
Dowiesz się także czym jest/czym się wyróżnia filozofia myślenia Gestalt, jakie są podstawowe założenia: świadomość, kontakt, bycie tu i teraz.
Poznasz także swoich współtowarzyszy podróży na roku rozwojowym.
2. Historia i korzenie Gestalt
Istota/założenia teorii Gestalt, historia Gestaltu/korzenie, filozoficzne tło
Uczestnicy w praktyczny, doświadczeniowy sposób poznają korzenie, źródła i filozoficzne podstawy Gestaltu. Celem warsztatu jest poczucie przez Uczestników istoty nurtu Gestalt, zapoznanie się z najważniejszymi pojęciami, nazwiskami twórców, „posmakowanie”, „dotknięcie” metody.
Podczas warsztatu:
– poznasz nazwiska i zapoznasz się z dorobkiem twórców Gestaltu
– dowiesz się o filozoficznych korzeniach Gestaltu takich jak: antropologia, psychoanaliza, egzystencjalizm, fenomenologia, filozofie wschodnie i żydowskie korzenie, psychologia postaci
– dowiesz się jak istotna jest w Gestalcie praca z ciałem i sztuka
Literatura:
1. „Fritz Perls” Clarkson Petruska, Jennifer Mackewn
2. „Holizm w ujęciu psychoterapii Gestalt”, Sylwia Kowalska [w:]
<http://bibliotekagestalt.pl/2021/01/03/kowalska-sylwia-holizm-w-ujeciu-terapii-gestalt-tekst/>
3. „Pomoc psychologiczna w ujęciu Gestalt” Charlotte Sills, Sue Fish, Phil Lapworth
4. „Między psychologia, psychoterapią i filozofia praktyczną. Poszukiwanie autentycznego życia w nurcie Gestalt” Mariola Paruzel-Czachura
3. Najważniejsze pojęcia w teorii Gestalt
Świadomość, (w tym Świadomość wewnętrzna, zewnętrzna, pośrednia) teoria pola Kurta Lewina, figura/tło
Podczas warsztatu zapoznasz się z tym, czym jest:
– świadomość w tym: świadomość wewnętrzna, zewnętrzna i pośrednia jako narzędzia do oglądania tego, co niesie kontakt,
– teoria pola (po co i jak obserwować pole, jak czerpać z pola informacje o sobie, o drugim człowieku o tym, co wspólne),
– figura i tło jako zasadnicza rama strukturyzująca pracę.
Literatura:
1. „Fritz Perls” Petrūska Clarkson
2. „Teoria i praktyka Terapii Gestalt” Jerzy Mellibruda
3. „Fenomen” Holizm w ujęciu terapii Gestalt – Sylwia Kwiatkowska; s.51
<http://bibliotekagestalt.pl/dokumenty/Refleksje-o-Teorii-Pola.pdf>
5. „Co się do licha ze mną dzieje?! Gestaltowskie podejście do psychopatologii” Frans Meulmeester [w:]
<https://drive.google.com/file/d/1dJQu6ic2lEDzOMT3LpQ6y-10GsziJ0X2/view>
4. Najważniejsze pojęcia w teorii Gestalt cd.: cykl doświadczania/cykl samoregulacji
Podczas warsztatu Uczestnicy doświadczają w sposób świadomy tego, jak wchodzą w kontakt ze środowiskiem i samym sobą, jak zaspokajają potrzeby, jak się regulują. Odkrywają także, jaki rodzaj trudności towarzyszy im w tych procesach. Zajęcia są oparte na modelu cyklu Josepha Zinkera, który wyróżnia takie etapy cyklu samoregulacji jak: wrażenie, świadomość, mobilizacja, działanie, kontakt (zaspokojenie potrzeby), asymilacja, wycofanie.
W trakcie warsztatu dowiesz się:
– czym jest cykl samoregulacji
– czym są kolejne etapy cyklu
– poznasz doświadczeniowo każdą z faz i jej znaczenie dla Ciebie i Twojego sposobu wchodzenia w kontakt
Literatura:
- Joseph Zinker „Proces twórczy w psychoterapii Gestalt”, Jacek Santorski & Co Warszawa 1991
- Ch. Sills, S. Fish, P. Lapworth “Pomoc psychologiczna w ujęciu Gestalt”, Instytut Psychologii Zdrowia 1999
- “Sekwencja kontaktowania: absurdalnie krótki opis typowego modelu”, Dan Bloom [w:]
5. Podstawowe pojęcia teorii Gestalt cd.: Mechanizmy budowania/unikania kontaktu
Każdy człowiek wchodzi w kontakt w swój własny, unikalny sposób. Przez lata (najczęściej nieświadomie) wypracowuje schematy, które pomagają w kontakcie zarówno z drugim człowiekiem, jak i z własnym doświadczeniem. To, co kiedyś (w dzieciństwie) było użyteczne i pomagało radzić sobie w tych procesach, najczęściej obecnie (w życiu dorosłym) wymaga modyfikacji związanej z uświadomieniem sobie zmian w warunkach swojego funkcjonowania.
Podczas warsztatu odkryjesz i zbadasz czym są:
mechanizmy budowania/unikania kontaktu takie jak: introjekcja, retrofleksja, projekcja, profleksja, konfluencja, defleksja, egotyzm.
Literatura:
- „Teoria i praktyka Terapii Gestalt” Jerzy Mellibruda
- Czasopismo Gestalt – “Mechanizmy unikania kontaktu” Jacek Pierzchała
- „Gestalt sztuka kontaktu” Serge Ginger
- „Terapia Gestalt“ S. Perls Frederick
- ”Gestalt Therapy, (100 Key Points)”, Dave Mann, 2010
6. Podstawowe pojęcia teorii Gestalt cd.: kreatywne ja
W Gestalcie mówi się, że człowiek doświadcza zmiany w taki sposób, że coraz bardziej staje się sobą (paradoksalna teoria zmiany). Dzieje się to, gdy w pełni uruchamiamy nasze kreatywne ja. Czujemy wtedy największą satysfakcję z życia, ponieważ realizujemy swoje pragnienia i potrzeby. Kreatywne ja to coś w rodzaju „żywego” ja. Zwykle jednak jest tak, że w ciągu życia nabywamy pewnych usztywnień/blokad, które uniemożliwiają lub utrudniają bycie w pełni kreatywnym/”żywym”.
Podczas warsztatu będziesz miał możliwość
– przyjrzeć się 10 blokadom, które utrudniają żywy/twórczy kontakt ze środowiskiem
– poczuć czym jest kreatywne ja i twórcze przystosowanie
1. Joseph Zinker „Proces Twórczy w psychoterapii Gestalt”, Jacek Santorski & Co Warszawa 199
7. Relacja terapeutyczna, kontakt graniczny, podstawowe umiejętności terapeutyczne w terapii Gestalt
Terapia Gestalt jest procesem dziejącym się w czasie pomiędzy terapeutą a Klientem w szczególnej relacji. W relacji tej, jak w tańcu, współistnieją dwie osoby spotykające się na granicy kontaktu, czyli tam, gdzie „kończy się” jedna i „zaczyna się” druga osoba.
Podczas warsztatu dowiesz się/doświadczysz:
– czym jest kontakt
– czym jest współistnienie na granicy kontaktu a także
– zrozumiesz czym jest współtworzenie jakości w relacji (co wnosi jedna osoba, co druga, z co jest wspólne)
– poćwiczysz podstawowe umiejętności komunikacyjne, które ułatwiają/umożliwiają bycie z drugim człowiekiem.
Literatura:
1. „Teoria i praktyka Terapii Gestalt” Jerzy Mellibruda
2. „Psychoterapia Gestalt” Victor Chu
3. „Gestalt sztuka kontaktu” Serge Ginger
4. „Podaj dłoń” D.W. Johnson, (1992) Warszawa: Wyd. PTP
8. Praca z ciałem, praca z oddechem w Gestalcie
Ucieleśnione ja to ja zaklęte w ciele. W psychoterapii Gestalt czucie ciała/czucie ciałem jest jednym z najważniejszych narzędzi do eksplorowania kontaktu z drugim człowiekiem. Podczas warsztatu popracujesz nad:
– zwiększaniem świadomości ciała (oddechu, ruchu, gestów, czucia wrażeń z ciała) w kontakcie z drugim człowiekiem,
– umiejętnością obserwacji ciała drugiego człowieka (ruchu, gestów, postawy, budowy, oddechu), jako źródła informacji o nim,
– doświadczanie cielesnego self na granicy kontaktu, podmiot i przedmiot kontaktu,
– ja cielesnym jako procesem rozwojowym,
– rozpoznawaniem napięć w ciele jako źródła informacji o „ja”, powiązanie ich z historią życia, rozumieniem dolegliwości ciała w kontekście emocjonalnego/relacyjnego cierpienia
Literatura:
1.Kepner, J. I. (1991). Ciało w procesie psychoterapii Gestalt. Pusty Obłok.
2.Ginger, S., Drabik, W., & Zaleska-Stolzman, M. (2004). Gestalt-sztuka kontaktu. Wydaw. Jacek Santorski & Company
3. Marzena Barszcz, „Psychoterapia przez ciało”
9. Człowiek w środowisku: ekologia w Gestalcie
Ekologia to nauka o związkach między organizmami, w tym między ludźmi i ich środowiskiem. Człowiek jest częścią większej całości, którą jest jego środowisko. Zwiększając własną świadomość w rozwoju osobistym człowiek poszerza świadomość własnego wpływu i wymiany między nim samym a tym, co go otacza. Warsztat ukazuje kilka aspektów gestaltowej filozofii w aspekcie ekologii. Dowiesz się:
– jak koncentracja na tu i teraz jest spójna z naturą
– co oznacza wpływ środowiska na człowieka i współtworzenie środowiska przez jednostkę i jak się to toczy w nieustannej wymianie
– jak dążenie do równowagi w naturalnych procesach współgra z dążeniem do równowagi człowieka jako osoby w całej różnorodności jego doświadczenia
– uświadomisz sobie, że życie jako proces przenikający Ciebie i naturę jest jednym i tym samym.
Literatura:
- Przynależność. Jak odnaleźć drogę do domu, Toko-pa Turner, 2022
- Gestalt Therapy, Perls, Hefferline, Goodman, 1951
- Fritz Perls (Kluczowe postacie w serii Doradztwo i Psychoterapia), Clarkson, Mackewn, 2008
- Gestalt – Sztuka kontaktu, Serge Ginger, 2004
10. Podsumowanie roku rozwojowego, pożegnanie, asymilacja
Warsztat zamykający Rok Rozwojowy Szkoły Gestalt. Uczestnicy podsumowują, domykają, asymilują doświadczenie własnej pracy rozwojowej ostatnich miesięcy. Świadomie żegnają się także z współuczestnikami swojej grupy i przygotowują się do podjęcia decyzji dotyczącej kontynuacji nauki w szkole psychoterapii na II etapie.