Przedstawiamy szczegółowy program na Rok 3 Etapu II w Łódzkiej Szkole Gestalt. Przebieg każdego spotkania został opisany, zaś poniżej tematu znajdą Państwo literaturę, na bazie której opracowaliśmy każdy ze zjazdów.
Program Łódzkiej Szkoły Gestalt – Rok 3 Etapu Szkolnego
Począwszy od Roku 1 szkoły psychoterapii, każdy trener prowadzący warsztat zaczyna zajęcia od zaprezentowania pokazowej sesji terapeutycznej, którą następnie omawia uwzględniając:
- zastosowanie w praktyce tego fragmentu teorii Gestalt, którego dotyczą dane zajęcia (np. zaprezentowanie eksperymentu, pracy z krzesłem, pracy ze snem, itd.)
- konceptualizacji problemu pod kątem:
- teorii self
- wyodrębnienia etapów cyklu doświadczenia
Program i tematy zajęć – Rok 3.
- Praca ze snem
- Metody badawcze w praktyce Gestalt
- Praca z adolescentem
- Praca z parą
- Praca z traumą
- Praca z uzależnieniami w Gestalcie
- Proces grupowy i eksperyment grupowy
- Praca z żałobą
- Inne podejścia terapeutyczne a Gestalt: terapia systemowa, psychoanaliza, ujęcie poznawczo-behawioralne, inne nurty
- Zaliczenie
Program Rok 3 – zajęcia nr 1.
Praca ze snem
Perls stwierdził, że sny to „królewska droga do integracji”.
Rolą terapeuty nie jest rozumieć czy interpretować różne aspekty snu lecz pomóc klientowi odzyskać aspekty własnego self, które przyjmują postać rzeczy lub osób we śnie i w różnym stopniu dostępne są świadomości. Isadore From postrzegała wydarzenia ze snu jako przejaw retrofleksji, tego czego nie można wyrazić na jawie.
Podczas tego warsztatu poznasz:
- zagadnienia związane z fizjologią snu i śnioną treścią
- fenomenologiczną metodę pracy ze snem służącą procesowi samoregulacji
- odkryjesz obszary do osobistego rozwoju wyłonione ze śnionej treści
Literatura:
- Terapia Gestalt“ S. Perls Frederick
- Singer, S., Drabik, W., & Zaleska-Stolzman, M. (2004). Gestalt-sztuka kontaktu. Wydaw. Jacek Santorski & Company
Program Rok 3 – zajęcia nr 2.
Metody badawcze w Gestalcie
Hasło „porzuć głowę i powróć do zmysłów” choć mobilizujące do przyjmowania holistycznej perspektywy poznania człowieka, zostało potraktowane przez gestaltystów zbyt dosłownie.
Praktyka psychoterapii Gestalt nie jest wolna od kontekstu społecznego i politycznego, w którym żyjemy. Narzucane przepisy wymagają naszej odpowiedzialności, skierowania swojej uwagi w stronę badań naukowych, w służbie niezależności i wolności istnienia.
Podczas tego warsztatu:
- dowiesz się jaka jest rola badań w kontekście przetrwania teorii Gestalt na konkurencyjnym rynku psychoterapii
- poznasz dotychczasową wiedzę na temat badań prowadzonych w teorii Gestalt oraz poznamy myślenie „postmodernistyczne” jako podstawę badań w teorii Gestalt
- przeanalizujesz w jaki sposób sesja może stać się wspólnie zaprojektowanym przeprowadzonym badaniem
- poznasz założenia „badania w działaniu”
- dowiesz się jak rozpocząć projekt, który stanie się podstawą postawy badawczej
Literatura:
- Passons, W. R. (1985). Zastosowanie terapii Gestalt w poradnictwie. Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Studium Pomocy Psychologicznej.
- Zinker, J. (1991). Proces twórczy w terapii Gestalt. Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.
- Elliott, R., Watson, J., Goldman, R., Greenberg, L. (2004a) Empty chair work for unfinished interpersonal issues. In R. Elliott, J. Watson, R. Goldman, & L. Greenberg (Eds.) Learning emotion-focused therapy: The process-experiential approach to change, pp. 243-265. Washington, D.C.: American Psychological Association.
- Stevens, C., Stringfellow, J., Wakelin, K., & Waring, J. (2011) The UK gestalt psychotherapy CORE research project: The findings. British Gestalt Journal, 20(2), 22-27.
Program Rok 3 – zajęcia nr 3.
Praca z adolescentem
Rozwój i rozkwit dziecka zdeterminowany jest wzajemną relacją wielu czynników środowiskowych, self, a także dojrzałością i gotowością do roli rodziców. Młody człowiek jest zaintrojektowany, konfluentny z rodziną i wyraża się poprzez defleksję.
Podczas tego warsztatu:
- poznasz teoretyczne podłoże rozwoju nastolatka
- poznasz zasady pracy w tym zasady etyczne oraz sposób kontraktowania się z rodzicami
- doświadczysz specyfiki pracy z emocjonalnością i wartościami nastolatka
Literatura:
- Francesetti, G., Gecele, M., Roubal, J., & Mizerska, R. (Eds.). (2018). Psychoterapia Gestalt w praktyce klinicznej: od psychopatologii do estetyki kontaktu. Harmonia Universalis.
- Oaklander V., Okna do naszych dzieci. Terapia dzieci i młodzieży w podejściu Gestalt, Oficyna Związek Otwarty, Warszawa 2021
- Salonia G., Psychoterapia Gestalt i teorie rozwoju, w: Psychoterapia Gestalt w praktyce klinicznej. Od psychopatologii do estetyki kontaktu, Grupa Wydawnicza HARMONIA, Gdańska 2017
Program Rok 3 – zajęcia nr 4.
Praca z parą
Terapia par to jedna z trudniejszych form pracy terapeutycznej. Relacyjne podejście Gestalt wydaje się podnosić poprzeczkę, przez fakt jakim jest złożona dynamika relacyjności samej jednostki. Tu doświadczamy wymogu pracy z dwiema osobami jednocześnie oraz z parą jako całością w jej kontekście społeczno-kulturowym.
Podczas tego warsztatu:
- poznasz podstawowe zasady pracy z parą
- zdefiniujesz rolę terapeuty jego świadomość i zasoby własne
- poznasz pracę z parą z trzech poziomów – świadomości własnej, rzemiosła, konceptualizacji
Literatura:
- Crane, D. R. (2004). Podstawy terapii małżeństw. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
- O’Neill B.,Couples Therapy: A Gestalt Approach, Createspace Independent Publishing Platform, 2015
Program Rok 3 – zajęcia nr 5.
Praca z traumą
Trauma jest odpowiedzią człowieka na to, co się wydarza. Odpowiedzią na naruszoną równowagę w relacji z zagrażającym środowiskiem, które wtargnęło, przekroczyło granice „ja” dostarczając przeżyć niemożliwych do zasymilowania. Jednostka staje się konfluentna z otoczeniem, odcinając się od uczuć. Rolą terapeuty jest uznanie twórczego przystosowania klienta, które jednocześnie jest blokadą dotarcia do traumy. Terapeuta pracując z traumą ma być obecny, cierpliwy, ma kontenerować, towarzyszyć a nie działać.
Podczas tego warsztatu:
- poznasz cały plan procesu terapeutycznego opartego o budowanie poczucia bezpieczeństwa i zaufania w relacji z terapeutą,
- dowiesz się jakie są kolejne etapy pracy z traumą: wyrażania, kontaktu z uczuciami (w tym z przeżyciem wstydu), odzyskiwania zasobów, integracji.
Literatura:
- Francesetti, G., Gecele, M., Roubal, J., & Mizerska, R. (Eds.). (2018). Psychoterapia Gestalt w praktyce klinicznej: od psychopatologii do estetyki kontaktu. Harmonia Universalis
- Taylor M., Deepening Trauma Practice: A Gestalt Approach to Ecology and Etics, Open University Press, 2021
Program Rok 3 – zajęcia nr 6.
Praca Gestalt w obszarze uzależnień
Uzależnienie w perspektywie Gestalt to rodzaj twórczego przystosowania człowieka do środowiska. Gdy badamy sam objaw, widzimy zaburzone funkcjonowanie, jednak, gdy spojrzymy na kontekst oraz styl pierwotnych relacji człowieka, widzimy uzależnienie jako adaptację do warunków życia, do pola. Podczas warsztatu zobaczysz w jaki sposób pracować metodami Gestaltu z osobami uzależnionymi.
Podczas zajęć dowiesz się:
- jak traktować objaw w pracy z osobą uzależnioną
- jak zawierać kontrakt terapeutyczny w kontekście brania odpowiedzialności za proces
- jak tworzyć relację Ja-Ty w pracy z uzależnionym, aby zrobić przestrzeń do szukania rozwiązań
- jak korzystać z narzędzi Gestaltowych takich jak: eksperyment, praca z ciałem
- poznasz zagadnienie pracy z oporem w terapii osoby uzależnionej
Literatura:
- Brownell P., Gestalt Therapy for Addictive and Self-Medicating Behaviors, Springer Publishing Company, 2012
- Leung G.,,A Gestalt Perspekctive on the Phenomenal World of Addiction in: Gestalt Journal, 2010
- Rejniak K. Wybrane obszary metody Gestalt jako narzędzia poszerzania perspektywy w superwizji uzależnień [w:] Bibiloteka Gestalt
Program Rok 3 – zajęcia nr 7.
Proces grupowy i eksperyment grupowy
Proces grupowy to dynamika, której Uczestnicy szkolenia doświadczają w każdym momencie spotkania ze współuczestnikami programu. W polu grupy dzieją się zjawiska, które są tłem procesu edukacyjnego, a czasem stają się one figurą, nad którą grupa pracuje i której się przygląda, badając swoje doświadczenia od pierwszego zjazdu Roku Rozwojowego. Podczas zajęć dowiesz się/nazwiesz, jakie są etapy procesu grupowego i w jaki sposób z nimi pracować. Dodatkowo poznasz gestaltową metodę eksperymentu grupowego, technikę pracy, służącą aktywnemu poszukiwaniu nowej perspektywy, która służyć ma rozwojowi grupy i jednostce będącej w tej grupie. Eksperyment grupowy wyłania się z pola grupy i/lub z indywidualnej potrzeby członka grupy.
W trakcie zajęć:
- poznasz sposób pracy z self grupowym – wskażemy sposób angażowania id i ego
- poznasz sposób angażowania energii grupy i pracy z eksperymentem grupowym wyłaniającym się z indywidualnych doświadczeń
- doświadczysz formy eksperymentu, np. „Próba generalna”
- będziesz uczestniczył w spontanicznym eksperymencie wyłaniającym się z aktualnego pola grupy
Literatura:
- Philippson, P., Harris J., Gestalt: Working with Groups, Manchester Gestalt Centre , 2013
- Feder B., Gestalt Group Therapy: A Practical Guide, Createspace Independent Publishing Platform; Edycja 2, 2013
- Zinker, J. (1991). Proces twórczy w terapii Gestalt. Warszawa: Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.
- Yalom, I. D., & Leszcz, M. (2006). Psychoterapia grupowa: teoria i praktyka. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
- Corey, M. S., & Corey, G. (1995). Grupy: zasady i techniki grupowej pomocy psychologicznej. Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Program Rok 3 – zajęcia nr 8.
Perspektywa Gestalt w psychopatologii: zaburzenia nerwicowe i psychosomatyczne
Żyjemy w świecie coraz częściej nękanym klęskami żywiołowymi, terroryzmem i masową przemocą. Strata i żałoba to dwie sytuacje, powodujące długotrwałe cierpienie, które mogą zaskoczyć człowieka w każdym wieku. Doświadczenie straty i/lub żałoby wiąże się z przeżywaniem ból wokół braku obecności, z często niewyobrażalną tęsknotą.
Podczas warsztatu dowiesz się:
- jaka jest różnica między przeżywaniem traumy, straty i żałoby
- jakie są cechy i kryteria żałoby
- jakie są etapy przeżywania (Elisabeth Kubler- Ross)
- jakie jest Gestaltowe rozumienie straty i żałoby w kontekście menchanizmów samoregulacji, funkcjonowania self,
- jak zmienia się struktura czasu po stracie, w żałobie,
- jak może wyglądać proces terapii: od wsparcia do kontaktu
- jakich ogólnych technik psychoterapeutycznych można używać do pracy z osobami w żałobie
Literatura:
- Vazquez Bandin, C., „Strat i żałoba. Czasem brak jednej osoby sprawia, że świat zdaje się wyludniony„ [w:] Francesetti, G., Gecele, M., Roubal, J., & Mizerska, R. (Eds.). (2018). Psychoterapia Gestalt w praktyce klinicznej: od psychopatologii do estetyki kontaktu. Harmonia Universalis
- Weizman S. G. i Kamn P., 1985 About Mourning: Support and Guidance for the Bereved, Human Science Press, New Cork
- Tatelbaum J., 1980, The Courage to Grieve: Creative Living, Recovery and Growth Through Grief, Harper and Row, New York
Program Rok 3 – zajęcia nr 9.
Praca ze wstydem
Badania nad wstydem prowadzone w latach 90 tych XX wieku (Robine, Erskine, Fuhr, Gremmler-Fuhr, Jacobs, Lee i Wheeler) przyczyniły się do „zrehabilitowania tego uczucia” (zdeprecjonowanego przez psychoanalityków jako infantylnego) w pracy psychoterapeutycznej. Owe badania przyczyniły się także do rozwoju nurtu Gestalt w teorii i praktyce. Wstyd jednocześnie odnosi się do indywidualnej tożsamości jak i poczucia przynależności i więzi. Podczas warsztatu dowiesz się jak i w jakich kontekstach pracować ze wstydem podczas sesji.
Dotkniesz między innymi takich zagadnień jak:
- wstyd jako brak kontekstu dla kontaktu i nieobecność intersubiektywnego rezonansu w polu
- wstyd a wina
- wstyd w relacji z Drugim
- cielesne aspekty przeżywania wstydu
- wstyd w pracy terapeuty (wstyd jako opór w przezwyciężaniu impasu terapeutycznego)
- wstyd świadomy i nieświadomy
- rola wstydu
- wstyd jako twórcze przystosowanie
Literatura:
- Wheeler, Shame in two paradigms of therapy, [w:] British Gestalt Journal, vol. 4, no. 2, 1995
- Wheeler, Contact and Creativity: The Gestalt Cycle in Context, [w:] N. Amendt-Lyon, M. Spagnuolo-Lobb, Creative License: the Art of Gestalt Therapy, wyd. Springer, 2003
- Robine J-M. Wstyd w: Francesetti, G., Gecele, M., Roubal, J., & Mizerska, R. (Eds.). (2018). Psychoterapia Gestalt w praktyce klinicznej: od psychopatologii do estetyki kontaktu. Harmonia Universalis